"In de jaren na onze bruiloft vocht Femke tegen haar steeds sterker opspelende trauma’s. Tot de dag kwam waarop ze niet anders kon dan de waarheid onder ogen zien: ze was misbruikt door haar broer, en zowel fysiek als mentaal mishandeld door haar vader én moeder..."

Bij Lume draait het om licht zijn: Gods liefde uitdelen op de plek waar je staat. Maar wat als het leven donker is? Gitzwart zelfs? Als het licht te fel is om te kunnen verdragen? Ik ben Coen, en getrouwd met Femke. Althans… dat zijn onze pseudoniemen in het boek Eleison. Als je verder leest begrijp je wel waarom.

Alsof ze een oorlog had overleefd

Jaren geleden trouwde ik met Femke: een mooie, krachtige en levenslustige vrouw. Ja, ik wist dat ze geen makkelijke jeugd had gehad. Maar dat lag alweer achter haar, zo geloofden we, en samen zouden wij opnieuw gaan beginnen. In Eleison beschrijf ik hoe Femke in de jaren daarna vocht tegen haar steeds sterker opspelende trauma’s. Tot de dag kwam waarop ze niet anders kon dan de waarheid onder ogen zien: ze was misbruikt door haar broer, en zowel fysiek als mentaal mishandeld door haar vader én moeder. Het zou jaren duren voor ze zou begrijpen dat het was alsof ze in haar jeugd een oorlog had overleefd.

Gitzwart

Een gitzwarte periode volgde waarin Femke haar demonen in de ogen moest kijken. Jaren waarin de herbelevingen te zwaar waren om te kunnen verdragen en ze uiteindelijk werd opgenomen om haar trauma’s te gaan verwerken. Eén ding was misschien nog wel zwaarder: we verloren contact met vele lieve mensen om ons heen. Iets wat ik van tevoren nooit had kunnen geloven.

Ze kónden ons niet helpen

Soms is de nacht zo zwart dat het licht te fel is om te kunnen verdragen. Dit kan voor omstanders ontzettend moeilijk zijn. In Eleison schrijf ik: ‘Met verdriet wat je moeilijk kunt begrijpen, kun je ook moeilijk meeleven. Sterker nog, pijn van een ander kan gevaarlijk zijn, omdat het je confronteert met jouw eigen kwetsbaarheid en hulpeloosheid. En niets is zo moeilijk als het gevoel van machteloosheid wanneer je iemand ziet lijden en je die persoon niet kunt helpen.’ Er waren lieve mensen die ons wilden helpen, maar ons niet kónden helpen. Lieve mensen wiens liefde daardoor omsloeg in boosheid en soms zelfs in woede. Lieve mensen die we tot de dag van vandaag niet of nauwelijks meer zien. Licht brengen kan gevaarlijk zijn, leerden we.

Mogen er ook dingen mis zijn?

‘Dat is wat deze maatschappij mist,’ vertelde Femke me op een zomeravond na haar opname, ‘ruimte voor pijn, voor lijden. Dat dingen mis mogen zijn.’ En gelukkig kent ons verhaal ook de helden die deze ruimte voor onze pijn hadden. Helden die wisten en erkenden dat er leed was wat niet kon verdwijnen. Ze luisterden terwijl ze wisten dat ze niet konden helpen. Ze waren er simpelweg voor ons en staken een kaarsje aan in het donker van onze nacht.

Ze schreeuwt het uit

Nog altijd heeft Femke herbelevingen uit het verleden. Als er een kopje stuk valt, schreeuwt ze het uit en is ze terug in de keuken van haar jeugd. Natuurlijk blijven we hopen op volledige genezing, al weten we dat dit niet de verwachting is. Ons gezin zal door Femkes verleden altijd kwetsbaar blijven. Het bijzondere is dat Femkes kwetsbaarheid haar ook een kracht verleent. Mensen die zelf iets mee hebben gemaakt voelen de herkenning. Ze voelen dat er ruimte is voor hun pijn, omdat Femke dezelfde pijn kent. Ze storten hun hart bij Femke uit, ze vertellen haar hun diepste geheimen, omdat er iets in Femke is dat hen het gevoel geeft dat hun pijn er mag zijn. Haar pijn geeft hen de veiligheid om hun eigen verhaal te vertellen.

Zeggingskracht

Kwetsbaarheid kan een kracht zijn. Juist als je zelf beschadigd bent, heb je zeggingskracht om licht te komen brengen. Een klein beetje licht, als een kaarsje in het donker van de nacht.

Licht en donker, ze horen bij elkaar. Juist in het donker ga je het licht waarderen. Niemand heeft dit mooier verwoord dan Leonard Cohen, in misschien wel de mooiste songtekst ooit: There is a crack in everything, that’s how the light gets in.

Moge God ons zegenen met ruimte voor pijn,

Coen de Hoog

Het boek Eleison van Coen de Hoog is te koop via (christelijke) boekhandels voor € 19,99. Heeft dit verhaal je geraakt en wil je graag je gedachten delen met Coen de Hoog? Dat kan via het e-mailadres: eleison@uitgeverijplateau.nl.

Ben je geraakt door wat Coen deelt of heb je hier zelf mee te maken (gehad) en zoek je hulp? Neem (anoniem) contact op met Veilig Thuis via www.veiligthuis.nl / 0800-2000 of Centrum Seksueel Geweld: www.centrumseksueelgeweld.nl / 0800-0188