"Kan de menora - zo'n oud voorwerp - ons helpen om dichterbij het Licht van de wereld te komen?"

Menora: opdracht van God 

Wanneer ik mij verdiep in de herkomst van de menora en de term ‘Licht van de wereld’, raakt het me dat het beide rechtstreeks afkomstig zijn van God. God geef Mozes de opdracht om een menora te maken voor de tabernakel. De menora moet de ruimte voor het gordijn van het Heilige der Heiligen verlichten. Ook geeft God de exacte instructie van hoe de menora eruit moet zien en hoe deze gebruikt moet worden door de priester Aäron (Exodus 25: 23-31 en Exodus 27: 20-21). Door dagelijks de menora te voorzien van zuivere olie is de menora “een eeuwigdurende vlam zijn voor de Heere, van generatie op generatie” (Leviticus 24:4b, Het Boek).

Licht voor de volken: uitspraak van God 

Via de profetieën van Jesaja lees ik op meerdere plekken dat God een Licht voor de volken en een Licht in de duisternis stuurt om Israël én alle volken naar Hem terug te brengen: “Degene die iedereen die op aarde leeft, adem en geest geeft, zegt tegen Zijn Dienaar, de Messias: Ik, de Here, heb U geroepen om mijn rechtvaardigheid te tonen (…) U zult ook een Licht zijn dat de volken naar Mij toe leidt.” (Jesaja 42: 6 Het Boek; zie ook: Jesaja 9: 1-2 of 49:6)

De rijkdom achter de menora 

Helpt de menora – zo’n oud voorwerp – ons om nog dichterbij het Licht van de wereld te komen? Toen ik inzoomde op de betekenis en verwijzingen achter deze kandelaar, merkte ik dat dit kan! Voor mij spreken symbolen tot de verbeelding en geven ze verdieping en verrijking aan dingen die soms zo vanzelfsprekend lijken (hoe kan het Licht van de wereld ooit vanzelfsprekend en normaal worden?!).

Benieuwd? Kijk dan mee naar hoe de menora er uitziet en waar ze symbool voor staat:

  • De standplaats voor de menora: de tempel
    De kandelaar staat symbool  voor Gods aanwezigheid te midden van Zijn volk, en wordt de ‘lamp van God’ genoemd (1 Samuel 3:3). De tempel weerspiegelt de plek waar God samen met de mens eens één was: in de Hof van Eden.
  • De opbouw van de menora: ze bestaat uit zeven onderdelen
    De gouden kandelaar bestaat uit zes armen en een middenschacht. Het getal zeven staat voor de volheid van God.
  • Het uiterlijk van de menora: ze lijkt op een amandelboom
    Hierin zit een verwijzing naar de Boom des levens. De boom uit het paradijs, die lijkt op de levensboom uit Openbaring 22:21 die “twaalf keer per jaar vruchten draagt, elke maand een keer.
  • De inhoud van de menora: gevuld met zuivere olie
    Olie staat in de bijbel symbool voor de Heilige Geest (bijvoorbeeld bij de gelijkenis van de 10 bruidsmeisjes: Matheüs 25:1-13).
  • Het gebruik van de menora: elke dag
    De menora dient elke dag te branden, als teken dat Gods Licht altijd aanwezig is. Ze mag alleen door priesters aangestoken worden. God heeft hen geheiligd voor deze taak, van generatie op generatie.
menora, licht, kerst

"De menora dient elke dag te branden,als teken dat Gods Licht altijd aanwezig is."

Waar is de menora nu? 

De tempel is niet meer. Zeventig jaar na Jezus’ geboorte werd deze verwoest. De menora werd buit gemaakt en meegenomen naar Rome. Op de Titusboog is dit tafereel daar nog altijd te zien. Zo verdween voor de Joden hun ‘Hof van Eden’ en hun ‘licht voor de wereld’. In synagogen gebruikt men nog altijd menora’s en chanoekia’s (negenarmige kandelaars) voor het Lichtjesfeest (Chanoeka).

De symboliek van de menora 

Voor christenen bleef het Licht der wereld echter onverminderd aanwezig. De menora staat voor ons symbool voor wat het Licht in onze wereld nog steeds doet. Het is God in ons midden. God die naar ons toekomt door de geboorte van het Kind, dé Hogepriester, die ons leidt naar het eeuwige licht. Hij brengt ons naar de plek waar volheid is: waar het goed is, waar leven is, waar bladeren van genezing zijn. De plek waar je olie aangevuld wordt!

Olie van de Dienaar 

Dichtbij het Licht blijven vraagt ons om waakzaam te blijven: om de olie op tijd te laten bijvullen. Val niet in slaap, maar bid en vraag. Er is genoeg: “U zalft mijn hoofd met olie, mijn beker vloeit over” (Psalm 23: 5b). Zo hou je de spirit, de Geest, levend! Dat je dat niet alleen hoeft te doen, toont de ‘menora chanoukia’ ons zó prachtig! De middelste kaars van de kandelaar staat symbool voor de Dienaar. Deze Dienaarskaars wordt gebruikt om de andere kaarsen van de kandelaar te ontsteken! Oftewel, zelf blijft Hij branden en door Hem branden de anderen. Via het Licht der wereld wordt zo iedereen bestemd tot licht!

De toekomstige Lamp 

In de adventsdagen zijn veel mensen gewend om dagelijks of wekelijks een kaars aan te steken, als teken dat het Licht in aantocht is. Uiteindelijk is er op díe laatste dag geen tempel, geen menora, of kaarslicht meer nodig en zelfs de zon en maan niet meer, want het nieuw Jeruzalem “wordt verlicht door de schittering van God en het Lam is haar lamp” (Openbaring 21:23). Profetieën kwamen uit en zullen uitkomen…Tot die tijd weet ik mij opnieuw gesterkt en getroost door de rijkdom die het Licht van de wereld ons nu al brengt! Wat een kandelaar al niet kan doen…

Welk symbool of ritueel spreekt jou aan en brengt jou dichterbij de betekenis van Kerst?